1900 2039 (ext: 322; 339)
kd@ntt.edu.vn
NTTU – Những năm gần đây, một số công ty lớn đều có những chiến lược hợp tác với công ty nước ngoài từ châu Á, châu Âu cho đến châu Mỹ. Nhiều nhà đầu tư nước ngoài đã tích cực thâu tóm cổ phần và trở thành nhà đầu tư chiến lược của các công ty dược Việt Nam. Những nhà đầu tư sẽ chiếm bao nhiêu phần trăm cổ phần của một công ty dược, bài viết này sẽ giúp chúng ta giải đáp thắc mắc về vấn đề này
Thứ nhất là Công ty Pymepharco
Công ty Pymepharco là công ty sản xuất dược phẩm, kinh doanh thuốc & vật tư thiết bị y tế. Kể từ năm 2008, công ty dược phẩm STADA Service Holding B.V (STADA) thuộc Tập đoàn STADA Arzneimittel AG (Đức) gia nhập vào công ty Pymepharco, từng bước gia tăng sở hữu và đến năm 2021 thì STADA đã chiếm hơn 99,5% vốn, bộ máy lãnh đạo cũng được thay thế toàn bộ.
Về phía công ty STADA, Pymepharco sớm lọt vào tầm ngắm của công ty STADA trong tham vọng mở rộng địa bàn kinh doanh ra thị trường châu Á. Chỉ trong thời gian ngắn, STADA đã M&A (sáp nhập) hàng loạt các đơn vị trong khu vực gồm mua lại Walmark, nhà sản xuất các thương hiệu chăm sóc sức khỏe người tiêu dùng hàng đầu tại khu vực Trung Âu, mảng kinh doanh sản phẩm Biopharma – một trong những nhà sản xuất dược phẩm lớn nhất tại Ukraine và công ty dược phẩm sinh học Alvotech của Iceland…
Về phía Pymepharco, thành lập từ năm 1989 – trải qua 30 năm từ một công ty dược địa phương chuyên phân phối trang thiết bị y tế nhỏ lẻ, Pymepharco hiện là một trong những nhà sản xuất dược phẩm hàng đầu Việt Nam và khu vực với hệ thống phân phối với 19 chi nhánh rộng khắp cả nước. Tháng 07/2021, Pymepharco đã khánh thành nhà máy PME II đat tiêu chuẩn GMP-EU với vốn đầu tư 800 tỷ. Công suất dự kiến 1,2 tỷ viên/năm/1 ca sản xuất. Hiện tại, Pymepharco được định giá ở mức 5.600 tỷ đồng.
Như vậy, thương vụ nắm trọn Công ty Pymepharco của nhà đầu tư Đức đánh dấu mốc lớn trong công cuộc từng bước thâu tóm ngành dược Việt Nam của nước ngoài suốt thập kỷ qua.
Công ty Dược Hậu Giang
Công ty Dược đứng đầu trên sàn chứng khoán và đồng thời là đơn vị tiên phong trong việc nới “room” ngoại (số lượng cổ phiếu tối đa nhà đầu tư nước ngoài có thể sở hữu) lên 100%. Công ty chính thức trở thành công ty con của Taisho (1 công ty dược phẩm Nhật Bản đang nắm giữ 51% cổ phần) từ đầu năm 2019.
Công ty Traphaco
Yếu tố “nước ngoài” cũng đang nắm hơn 43% vốn, trong đó hai tổ chức nắm giữ nhiều cổ phần nhất là Magbi Fund Limited (25% vốn) và Super Delta Pte Ltd (15,12% vốn). Tỷ lệ “room” ngoại tại Traphaco hiện đạt 43,35%, ngày càng tiến sát đến mức tối đa được cho phép (49%).
Công ty Domesco
Công ty cũng sớm được công ty con thuộc tập đoàn Abbott – CFR International Spa nâng tỷ lệ sở hữu lên 51% cổ phần với tư cách là cổ đông chiến lược. Ngoài ra, tập đoàn Abbott còn mạnh tay mua lại công ty dược phẩm Glomed – một công ty sản xuất dược phẩm tại Việt Nam vào năm 2016.
Công ty Dược phẩm Hà Tây
Dược phẩm Hà Tây biến động cơ cấu sở hữu khi ASKA Pharmaceutical (Nhật Bản) đã gom thêm gần 5,2 triệu cổ phiếu, đưa tỷ lệ nắm giữ từ 4,9% lên 24,9%, chính thức trở thành cổ đông lớn. Sự tham gia của ASKA Pharmaceutical nhiều khả năng còn mở ra cơ hội hợp tác để “nâng cấp” tiêu chuẩn nhà máy lên GMP-Japan – Một khởi đầu gần giống với câu chuyện hợp tác với công ty Nhật của Dược Hậu Giang.
Câu chuyện tương tự còn đã và đang diễn ra tại Imexpharm, OPC, Mekophar… Tựu chung, những hãng dược hàng đầu Việt Nam đang dần rơi vào tay đối tác ngoại gần một thập kỷ trở lại đây. Đặc biệt sau Nghị định 60/2015/NĐ-CP đã tạo động lực làm con sóng trở nên mãnh liệt vào giai đoạn 2016-2017, cho phép các doanh nghiệp đại chúng có thể nới room ngoại lên 100% thay vì con số 49% như trước đó.
Nhưng VÌ SAO công ty nước ngoài lại quan tâm đến sản xuất Dược ở Việt Nam?
Vì Việt Nam là một trong những “miếng bánh” đầu tư giàu tiềm năng và hấp dẫn nhất so với khu vực. Khi kinh tế phát triển, thu nhập tăng, dân số già hóa đi cùng các vấn đề về sức khỏe phát sinh khi tốc độ công nghiệp hóa, hiện đại hóa diễn ra ngày càng nhanh chóng… thúc đẩy ngành dược phát triển. Thị trường dược phẩm Việt Nam có quy mô khoảng 7,4 tỷ USD, dự kiến tăng lên 16,1 tỷ USD vào năm 2026.
Lý do thứ hai là nhóm thuốc chất lượng cao (biệt dược gốc…) là “sân chơi” dành cho các doanh nghiệp ngoại và các doanh nghiệp FDI. Để tăng lợi thế canh tranh cho các doanh nghiệp dược nội địa, M&A được coi là con đường gần như là tất yếu đối với các doanh nghiệp dược nội địa. Ví dụ, Dược Hậu Giang có kế hoạch nâng cấp dây chuyền sản xuất thuốc an thần, tiểu đường, tim mạch và tiêu hóa theo tiêu chuẩn PMDA (tiêu chuẩn thực hành sản xuất dược phẩm của Nhật bản), là 1 trong các tiêu chuẩn sản xuất cao nhất trên toàn cầu.
Viết và tổng hợp
Th.S Ngô Ngọc Anh Thư
(Bộ môn Quản trị Doanh nghiệp Dược – khoa Dược)
Nguồn:
